Theo Quy hoạch tỉnh Quảng Trị thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050 được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định số 1737/QĐ-TTg ngày 29/12/2023, quyết tâm xây dựng Quảng Trị trở thành trung tâm năng lượng sạch của miền Trung vào năm 2030. Xin ông cho biết những nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm mà tỉnh sẽ thực hiện để đưa Quảng Trị trở thành trung tâm năng lượng sạch như mục tiêu Quy hoạch đề ra?

Ông Hà Sỹ Đồng: Từ những năm 2007 trở về trước, trên địa bàn tỉnh chỉ có duy nhất một dự án năng lượng đó là dự án Thủy lợi - Thủy điện Quảng Trị, công suất 64MW được đầu tư từ nguồn vốn của Tập đoàn Điện lực Việt Nam và ngân sách nhà nước.

Những năm gần đây, khi đảm bảo an ninh năng lượng song song với nhiệm vụ phát triển bền vững, chống biến đổi khí hậu trở thành vấn đề quan tâm của Việt Nam cũng như toàn cầu, Chính phủ đã nhạy bén và nhanh chóng có những quyết sách, chủ trương khuyến khích phát triển các loại hình năng lượng tái tạo. Đây chính là bước ngoặt để tỉnh Quảng Trị nhận ra tiềm năng cũng như mạnh dạn kêu gọi đầu tư, phát huy tiềm năng "nắng to, gió lớn" trở thành năng lượng sạch.

Theo khảo sát, tốc độ gió trung bình tại khu vực phía Tây tỉnh Quảng Trị đạt vận tốc hơn 7 m/s; tổng giờ nắng bình quân và cường độ bức xạ mặt trời cao với hơn 1.910 giờ nắng/năm, bức xạ trung bình 4,35 kWh/m2/ngày, thời gian nắng kéo dài đặc biệt vào từ tháng 4 - tháng 10 hàng năm.

Ngoài ra, theo khảo sát, Quảng Trị chúng tôi còn có tiềm năng rất lớn để phát triển điện gió ngoài khơi, điện khí ngoài khơi - loại hình năng lượng hóa thạch nhưng phát thải carbon ra môi trường thấp và sản xuất khí hydro xanh.

Xác định phát triển bền vững, khai thác tiềm năng một cách hiệu quả, tỉnh đã tập trung chỉ đạo công tác lập quy hoạch, bổ sung quy hoạch phát triển điện lực, quy hoạch phát triển điện gió trên địa bàn tỉnh.

Từ những nỗ lực không ngừng của các thế hệ lãnh đạo, với những chính sách hỗ trợ phát triển năng lượng từ phía Chính phủ, Bộ Công Thương, sự chung sức của các nhà đầu tư và quan trọng là sự ủng hộ, đồng thuận cao của người dân, tỉnh Quảng Trị đã bước đầu đạt được những kết quả nhất định trong phát triển công nghiệp năng lượng.

Đến nay, tỉnh Quảng Trị đã có 20 dự án điện gió với tổng công suất 742,2 MW đưa vào vận hành thương mại; 11 dự án thủy điện với tổng công suất 167,5MW, 03 dự án điện mặt trời 119,6 MW (149,5 MWp) và hệ thống điện mặt trời mái nhà khoảng 90,2 MW cũng đã đưa vào vận hành thương mại. Như vậy, tổng công suất đã hoàn thành công tác xây lắp trên địa bàn tỉnh đến thời điểm này là trên 1.100 MW.

Nhiều dự án đã được đưa vào quy hoạch phát triển điện lực quốc gia, quy hoạch phát triển điện lực tỉnh để triển khai thực hiện, trong đó, tập trung thu hút các dự án đầu tư phát triển năng lượng, nhất là năng lượng tái tạo.

Trong thời gian tới, tỉnh Quảng Trị phấn đấu hoàn thành và phát điện thương mại khoảng 1.500MW giai đoạn đến năm 2025 và khoảng 6.000 - 10.00MW giai đoạn đến năm 2030 nhằm đạt được mục tiêu của Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh Quảng Trị lần thứ XVII; Chương trình hành động số 15-CT/TU ngày 27/4/2021 của Tỉnh uỷ Quảng Trị thực hiện Nghị quyết số 55-NQ/TW ngày 11/02/2020 của Bộ Chính trị về định hướng Chiến lược phát triển năng lượng quốc gia của Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045; đồng thời phấn đấu đưa Quảng Trị trở thành trung tâm năng lượng của miền Trung và cả nước. Trong đó, tập trung chủ yếu phát triển điện gió trên bờ, điện gió ngoài khơi, nhiệt điện khí tự nhiên và khí LNG.

Tỉnh Quảng Trị có những chính sách ưu đãi gì để khuyến khích các doanh nghiệp tham gia vào lĩnh vực này, thưa ông?

Ông Hà Sỹ Đồng: Với mục tiêu của Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh Quảng Trị lần thứ XVII, nhiệm kỳ 2020 - 2025: "Triển khai xây dựng các dự án năng lượng tái tạo đã được quy hoạch. Xây dựng Quảng Trị trở thành trung tâm năng lượng của miền Trung vào năm 2030", chính quyền tỉnh và các sở, ban ngành cũng rất tích cực hỗ trợ doanh nghiệp đang triển khai dự án đầu tư trên địa bàn tỉnh.

Cụ thể, đẩy mạnh công tác cải cách hành chính gắn với chính quyền số, dịch vụ đô thị thông minh; triển khai quyết liệt và có hiệu quả công tác chuyển đổi số trên cả 3 nền tảng là chính quyền số, kinh tế số và xã hội số; triển khai đồng bộ các giải pháp nhằm duy trì và nâng cao các chỉ số hành chính về PAR-Index; PAPI-Index, PCI.

Thường xuyên rà soát, đơn giản hóa và rút ngắn thời gian thực hiện các thủ tục hành chính liên quan đến tổ chức, doanh nghiệp và hoạt động đầu tư, kinh doanh, giúp giảm chi phí thủ tục hành chính, tiết kiệm nguồn nhân lực cho tổ chức, doanh nghiệp, đẩy mạnh đầu tư trên địa bàn tỉnh.

Tạo mọi điều kiện thuận lợi để các nhà đầu tư, doanh nghiệp được hưởng các chính sách ưu đãi, hỗ trợ đầu tư theo quy định chung của Chính phủ (chính sách hỗ trợ lãi suất, giảm thuế giá trị gia tăng, giãn, giảm tiền cho thuê đất...).

Tiếp tục thực hiện tốt các chính sách hỗ trợ doanh nghiệp của Trung ương; các chính sách của tỉnh (chính sách hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa, chính sách hỗ trợ đầu tư...). Đảm bảo cung cấp đầy đủ các hạ tầng thiết yếu phục vụ hoạt động sản xuất, kinh doanh như cấp nước liên tục, đầu tư lưới điện đến chân hàng rào dự án, bố trí quỹ đất sạch để xây dựng nhà ở tập trung cho công nhân, cung ứng đủ lao động và cơ sở đào tạo lao động cho doanh nghiệp.

Tăng cường hỗ trợ nhà đầu tư trong thực hiện các thủ tục hành chính và triển khai đầu tư, xây dựng, vận hành dự án. Trong lĩnh vực đất đai, bên cạnh các chính sách ưu đãi, hỗ trợ về tiền thuê đất, thuê mặt nước, tỉnh sẽ đồng hành với nhà đầu tư để thực hiện công tác đền bù, giải phóng mặt bằng.

Thành lập các Ban chỉ đạo, Tổ công tác hỗ trợ giải quyết khó khăn, vướng mắc cho doanh nghiệp. Thường xuyên nắm tình hình, tổ chức đối thoại với nhà đầu tư, doanh nghiệp để kịp thời tháo gỡ khó khăn, đẩy nhanh tiến độ triển khai thực hiện dự án.

Chú trọng đào tạo, phát triển nguồn nhân lực đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh giai đoạn mới cả về quy mô, cơ cấu, chất lượng cao; tạo ra lực lượng lao động có trình độ, kỹ năng, kỹ thuật, đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh. Hiện tỉnh đã xây dựng Đề án thành lập Trung tâm đào tạo nghề cho toàn bộ khu vực, cung cấp ra thị trường lao động cho toàn vùng và trên tuyến hành lang kinh tế Đông - Tây. 

Hạ tầng đóng vai trò then chốt trong việc hiện thực hóa mục tiêu trở thành trung tâm năng lượng sạch của miền Trung. Vậy Quảng Trị đã và đang triển khai những giải pháp chiến lược nào để nâng cấp hạ tầng, đáp ứng yêu cầu của các dự án năng lượng tái tạo?

Ông Hà Sỹ Đồng: Tỉnh Quảng Trị có vị trí địa kinh tế - chính trị quan trọng, là giao điểm của trục kinh tế Bắc - Nam và Đông - Tây, có điều kiện giao thông thuận lợi cả về đường bộ, đường sắt và đường thuỷ, trong đó có các tuyến giao thông huyết mạch của quốc gia; đặc biệt có tuyến Hành lang kinh tế Đông - Tây (EWEC), tuyến đường xuyên Á ngắn nhất nối các nước trong khu vực từ Myanmar - Thái Lan - Lào qua cửa khẩu quốc tế Lao Bảo đến miền Trung Việt Nam và mở rộng ra khu vực ASEAN.

Để phát huy vai trò, vị trí là cửa ngõ giao thương lớn, cùng với các công trình giao thông hiện có, tỉnh Quảng Trị đang huy động nguồn lực lớn để đầu tư phát triển hạ tầng giao thông mới.

Chúng tôi đang cùng lúc triển khai các dự án hạ tầng "huyết mạch" làm nền tảng cho quá trình phát triển kinh tế giai đoạn tiếp theo; trong đó có sân bay Quảng Trị đặt tại huyện Gio Linh, Cảng biển nước sâu Mỹ Thủy đang triển khai thi công xây dựng để đón các tàu có trọng tải lớn trong việc trung chuyển hàng hóa trên hành lang kinh tế Đông Tây; đảm bảo cho dòng chảy đầu tư, thương mại và di chuyển của con người ngày càng thuận tiện, nhanh chóng, hiện đại hơn.

Tỉnh Quảng Trị cũng đang đẩy nhanh tiến độ hoàn thiện thủ tục đầu tư Dự án đầu tư xây dựng cao tốc Cam Lộ - Lao Bảo, Dự án đầu tư xây dựng Quốc lộ 15D đoạn từ Quốc lộ 1 đến đường Hồ Chí Minh nối Cửa khẩu Quốc tế La Lay.

Bên cạnh hạ tầng giao thông, hạ tầng kỹ thuật để giải tỏa công suất các dự án năng lượng trên địa bàn tỉnh cũng hết sức quan trọng. Hiện, tỉnh đang tập trung chỉ đạo đẩy nhanh tiến độ triển khai các dự án nguồn điện, lưới điện đã được phê duyệt trong Quy hoạch điện VIII, Kế hoạch thực hiện Quy hoạch điện VIII, được cấp có thẩm quyền chấp thuận chủ trương đầu tư và đang triển khai đầu tư.

Trong đó, chỉ đạo triển khai hoàn thành Dự án Trạm biến áp 500 kV Quảng Trị và đường dây đấu nối (Quảng Trị - rẽ Vũng Áng - Đà Nẵng) trong năm 2025. Đây là những công trình điện cấp bách trong Quy hoạch phát triển điện lực quốc gia, nhằm đảm bảo mục tiêu cung cấp đủ điện cho phụ tải khu vực, giải tỏa công suất nhà máy điện trong khu vực vào hệ thống lưới điện quốc gia; nâng cao độ tin cậy, an toàn cung cấp điện cho lưới điện khu vực.

Triển khai hoàn thành Dự án đường dây 220 kV nhà máy điện gió Savan 1 - Lao Bảo (đoạn trên lãnh thổ Việt Nam) đấu nối Dự án NMĐG Savan 1 vào hệ thống điện quốc gia trong năm 2025 nhằm đáp ứng nhiệm vụ, giải pháp liên kết lưới điện, phục vụ mua bán điện với Lào và Thái Lan tại Chương trình hành động số 15-CTr/TU ngày 27/4/2021 của Tỉnh ủy Quảng Trị.

Hiện tại, hạ tầng giao thông của tỉnh Quảng Trị đã đáp ứng yêu cầu đảm bảo công tác vận chuyển, thi công các dự án điện gió vùng phía Tây tỉnh Quảng Trị. Đây chính là tiền đề hết sức quan trọng để thu hút, tập trung nguồn lực con người và vật chất để xây dựng thành công trung tâm năng lượng trên trục hành lang kinh tế Đông - Tây.

Nhân dân và chính quyền Quảng Trị đồng lòng, đoàn kết, quyết tâm hoàn thành các mục tiêu phát triển, đưa tỉnh trở thành trung tâm năng lượng miền Trung. Sự hợp lực này không chỉ thúc đẩy kinh tế - xã hội mà còn khẳng định vị thế của Quảng Trị trên con đường phát triển bền vững và thịnh vượng./.

Minh Trang