Nghị quyết 68 và yêu cầu đồng bộ hóa từ thiết kế chính sách đến thực thi pháp luật

Từ Nghị quyết 68 đến Nghị quyết 198 và 139: Khi bộ máy chính trị hành động đồng bộ

Nghị quyết 68 của Bộ Chính trị ban hành ngày 4/5/2025 đánh dấu bước ngoặt trong cải cách thể chế, hướng đến khơi thông các điểm nghẽn, thúc đẩy khu vực kinh tế tư nhân phát triển đúng tiềm năng. 

Tuy nhiên, như nhiều chuyên gia đã phân tích, chính sách dù có đột phá đến đâu cũng khó đạt hiệu quả như kỳ vọng nếu khâu thực thi thiếu đồng bộ. Dưới góc nhìn pháp lý – thể chế, Luật sư Trương Thị Hoà – Ủy viên Ủy ban MTTQ Việt Nam TP.HCM – đã chỉ rõ: Muốn phát triển kinh tế tư nhân một cách hiệu quả, không thể chỉ dừng lại ở việc ban hành chính sách mang tính định hướng, mà phải đồng thời đảm bảo các công cụ pháp lý được thi hành minh bạch, nhất quán từ Trung ương tới địa phương:

Luật sư Trương Thị Hoà: "Chúng ta có thể thấy, sau khi Bộ Chính trị ban hành Nghị quyết 68 vào ngày 4/5/2025, chỉ chưa đầy hai tuần sau – ngày 17/5/2025 – Quốc hội đã ban hành Nghị quyết 198 và cùng ngày, Chính phủ cũng kịp thời ban hành Nghị quyết 139 để triển khai thực hiện Nghị quyết của Quốc hội. Điều này thể hiện sự vào cuộc rất nhanh chóng, đồng bộ, từ Trung ương đến Chính phủ và Quốc hội. Chính phủ đã thể hiện rõ tinh thần nhất quán: chúng ta sẽ gỡ những rào cản lớn, trong đó nguyên nhân từ đâu thì gỡ ở đó. Một trong những nguyên nhân chính là từ hệ thống pháp luật – do đó cần tập trung rà soát, điều chỉnh chính sách và pháp luật phù hợp. Đây là một yêu cầu rất quan trọng. Mà nếu gỡ rào cản trong xây dựng pháp luật mà không gỡ rào cản trong thi hành pháp luật thì có thể dẫn đến những chuyện dễ xảy ra vi phạm .v.v."

Gỡ rào cản không chỉ ở khâu thiết kế chính sách, mà cả trong thực thi

Thực tiễn đã nhiều lần chứng minh: cùng một quy định pháp luật, nhưng cách hiểu và cách vận dụng khác nhau giữa các địa phương có thể tạo ra sự thiếu nhất quán trong thi hành, làm giảm hiệu quả của chính sách ban đầu. Theo Luật sư Trương Thị Hoà, Nghị quyết 68 đã nêu rõ nguyên tắc: mỗi năm chỉ kiểm tra, thanh tra một lần đối với doanh nghiệp, và không hình sự hóa các quan hệ kinh tế – dân sự thuần túy. Tuy nhiên, nếu không có cơ chế giám sát chặt chẽ và chế tài cụ thể trong thi hành, thì những quy định tiến bộ này khó tạo chuyển biến thực chất.

Luật sư Trương Thị Hoà: "Các nghị quyết đều khẳng định rõ nguyên tắc bảo vệ quyền tự do kinh doanh – tức là người dân và doanh nghiệp được làm những gì pháp luật không cấm – và nhấn mạnh một nguyên tắc nền tảng khác: bảo vệ quyền sở hữu tài sản hợp pháp. Đây là những khẳng định rất quan trọng, tạo niềm tin cho cộng đồng doanh nghiệp và người dân. Từ những quan điểm chỉ đạo nêu trên, quá trình thực thi đặt ra yêu cầu cấp thiết phải xây dựng đội ngũ công chức, viên chức có đủ trình độ chuyên môn và đạo đức công vụ để thực thi hiệu quả. Pháp luật phải được xây dựng rõ ràng, minh bạch, công khai và dễ tiếp cận. Trong bối cảnh đang tái cấu trúc tổ chức bộ máy theo hướng tinh gọn, hiệu lực, hiệu quả – lấy người dân, doanh nghiệp làm trung tâm phục vụ – chúng tôi tin tưởng mạnh mẽ rằng, Việt Nam sẽ có nền tảng vững chắc để cất cánh và phát triển bền vững trong thời gian tới."

Xây dựng môi trường pháp lý chuẩn mực: Trụ cột cho phát triển bền vững

Nghị quyết 68 mở ra một khuôn khổ thể chế mới cho sự phát triển của kinh tế tư nhân – không chỉ thể hiện tinh thần cởi mở, mà còn đặt ra yêu cầu gỡ bỏ các rào cản pháp lý một cách căn cơ. Tuy nhiên, để tư duy cải cách này sớm đi vào cuộc sống, các chuyên gia và cộng đồng doanh nghiệp kỳ vọng các cơ quan có thẩm quyền sẽ tiếp tục rà soát, sửa đổi những quy định còn chồng chéo; đồng thời cải cách tổ chức bộ máy, nâng cao năng lực thực thi – và quan trọng nhất là kiến tạo một môi trường pháp lý chuẩn mực, nơi mọi chủ thể – từ công chức đến doanh nghiệp – đều hiểu rõ quyền, nghĩa vụ và hành động trên cơ sở pháp luật như một chuẩn mực phát triển.