Từ đầu năm 2024 đến nay, gần 30 tỉnh, thành phố Trung Quốc đã đưa nội dung phát triển kinh tế tầm thấp vào báo cáo công tác của chính quyền hoặc ban hành các chính sách liên quan.

15 thành phố, bao gồm Bắc Kinh, Thượng Hải, Hàng Châu và Hợp Phì, đã hợp tác với các doanh nghiệp để xây dựng hệ sinh thái kinh tế tầm thấp và có kế hoạch đến năm 2025 sẽ xây dựng hàng trăm dự án trong nhiều lĩnh vực, bao gồm các tuyến bay tầm thấp và các khu trình diễn ứng dụng tầm thấp.

Ngoài ra, một số chính quyền địa phương cũng đã thành lập các quỹ đặc biệt để tạo cơ sở tài chính cho việc phát triển kinh tế tầm thấp. Từ ngày 1/2, Thâm Quyến đã thực hiện "Quy định về việc thúc đẩy các ngành kinh tế tầm thấp tại Khu kinh tế đặc biệt Thâm Quyến", đây là quy định đặc biệt đầu tiên của Trung Quốc về việc thúc đẩy các ngành kinh tế tầm thấp.

Bùng nổ ứng dụng trên mọi lĩnh vực

Ứng dụng trong du lịch và dịch vụ

Tại Diễn đàn Hàng không điện quốc tế ở Côn Sơn tháng 11/2024, Ủy ban Quản lý không lưu Trung ương cho biết sẽ thí điểm eVTOL (máy bay cất hạ cánh thẳng đứng chạy bằng điện) tại 6 thành phố lớn gồm Hợp Phì, Hàng Châu, Thâm Quyến, Tô Châu, Thành Đô và Trùng Khánh.

Không gian tầm thấp đang mở ra nhiều tiềm năng phát triển du lịch. Vũ Hán hoàn thành tuyến bay thử nghiệm ngắm cảnh sông Dương Tử. Núi Đan Hà trở thành khu thắng cảnh đầu tiên ở Trung Quốc thử nghiệm eVTOL chở khách không người lái. Tại Thượng Hải, chuyến bay chở khách tầm thấp đến thẳng khách sạn đã được thực hiện thành công. Các tour bay ngắm cảnh, thể thao hàng không, trải nghiệm du lịch bằng UAV đang phát triển mạnh tại nhiều địa phương.

Hậu cần – logistics tầm thấp

Thành Đô và Trùng Khánh đã khai trương tuyến vận tải hàng hóa bằng máy bay KODIAK100, rút ngắn thời gian vận chuyển trên quãng đường 260 km. Tại Tây Châu (Vân Nam), 16 UAV hạng nặng đã được sử dụng để vận chuyển 180 tấn vật liệu đến công trường xây dựng nhà máy điện mặt trời, chỉ trong 3 ngày, thay vì một tháng như phương pháp truyền thống. Tế Nam cũng đánh dấu bước tiến mới khi triển khai thử nghiệm tuyến giao đồ ăn bằng UAV đầu tiên.

Y tế khẩn cấp và cứu hộ

UAV ngày càng đóng vai trò quan trọng trong dịch vụ y tế. Tỉnh An Huy thiết lập 25 tuyến đường giao máu bằng UAV, phục vụ hơn 20 bệnh viện. Thiểm Tây triển khai kênh vận chuyển cấp cứu hàng không, xử lý hơn 100 ca khẩn cấp, đồng thời tổ chức hơn 200 buổi huấn luyện cứu hộ đường không. Quảng Châu cũng đã thực hiện thành công chuyến giao vật tư y tế khẩn cấp bằng UAV vào tháng 3/2025.

Nông nghiệp thông minh

Máy bay không người lái ngày càng được ứng dụng rộng rãi trong sản xuất nông nghiệp: Giám sát cây trồng, đánh giá tưới tiêu, phun thuốc chính xác, gieo hạt, cảnh báo sâu bệnh. Hiện nay, Trung Quốc đã tự chủ sản xuất UAV nông nghiệp, hình thành chuỗi sinh thái khép kín cho lĩnh vực này. Nổi bật là Công ty DJI Thâm Quyến, với hơn 200.000 UAV nông nghiệp đang hoạt động toàn cầu, tổng diện tích canh tác được phục vụ đã vượt 3 tỷ mẫu Anh.

Giám sát môi trường – quản lý đô thị

UAV cũng đang trở thành công cụ đắc lực trong bảo vệ môi trường. Các thiết bị được trang bị cảm biến đa phổ, máy ảnh nhiệt hồng ngoại và hệ thống giám sát chất lượng nước – không khí, cho phép phát hiện sớm các nguy cơ ô nhiễm. Từ năm 2022, nhiều đoạn sông chính trên lưu vực Dương Tử được giám sát định kỳ bằng UAV. Dữ liệu về độ đục, pH, oxy hòa tan... được phân tích bằng thuật toán AI để hỗ trợ cảnh báo sớm. Quảng Châu đã triển khai UAV trong kiểm tra xây dựng trái phép và giám sát bảo vệ nguồn nước tại tất cả các quận, huyện.

Phòng chống cháy rừng và cứu hộ thiên tai

UAV ngày càng được tích hợp trong hệ thống phòng cháy rừng và cứu hộ khẩn cấp. Tại Hoàng Sơn, UAV không chỉ vận chuyển vật tư và rác thải mà còn giám sát tài nguyên rừng, hỗ trợ phòng cháy bằng camera nhiệt. 

Tại Thâm Quyến, ngày 15/4/2025, một UAV đã phát hiện và giúp cảnh sát khống chế kịp thời cháy rừng. 

Doanh nghiệp hàng không ở Thiểm Tây đã tham gia hơn 20 nhiệm vụ cứu hộ nguy hiểm như tìm kiếm người mất tích tại dãy Tần Lĩnh, chữa cháy rừng ở Đại Khingan, ứng phó thiên tai mùa lũ ở vùng núi hiểm trở.

Quản lý hạ tầng giao thông đường thủy

Đầu tháng 5/2024, Trạm tín hiệu Cửu Long Đàm đã chính thức vận hành nhà chứa UAV tự động, phục vụ công tác kiểm tra toàn tuyến đường thủy Xuyên Giang – tuyến đầu tiên trên luồng chính sông Dương Tử ứng dụng máy bay không người lái trong quản lý vận hành.

Những cơ hội kinh tế tầm thấp mang lại

Tạo động lực mới - không gian phát triển mới: Tài nguyên không phận, cũng như tài nguyên đất và biển, là một trong những tài nguyên quan trọng phục vụ phát triển kinh tế. Quy mô và mức độ phát triển của kinh tế tầm thấp phụ thuộc trực tiếp vào khả năng khai thác hiệu quả không phận tầm thấp. Càng giải phóng không phận, hiệu suất sử dụng càng cao, từ đó làm gia tăng đáng kể giá trị kinh tế.

Giá trị kinh tế cốt lõi của ngành công nghiệp tầng thấp nằm ở việc sử dụng không phận dưới thấp để phục vụ các chức năng vận tải đa dạng. Trung Quốc cho rằng nếu toàn bộ không phận dưới độ cao 6.000 m được khai thác hiệu quả, có thể phân tầng độ cao theo đặc điểm của từng loại phương tiện bay (như UAV, eVTOL, trực thăng, máy bay nhỏ), qua đó hình thành một mạng lưới giao thông ba chiều ở tầng thấp. Khi đó, lưu lượng vận chuyển hành khách và hàng hóa sẽ tăng trưởng vượt bậc, mở ra một động lực phát triển kinh tế hoàn toàn mới.

Cung cấp các giải pháp mới cho việc vận chuyển thông suốt ở vùng sâu vùng xa: Việc sử dụng máy bay vận tải cỡ nhỏ và máy bay không người lái để phát triển vận tải hành khách và hàng hóa là giải pháp hiệu quả nhằm đáp ứng nhu cầu đi lại và hậu cần tại các khu vực có điều kiện tự nhiên khắc nghiệt, địa hình phức tạp. Đây được xem là hướng đi mới giúp tháo gỡ những điểm nghẽn trong phát triển công nghiệp và góp phần xóa đói giảm nghèo bền vững tại các vùng sâu, vùng xa.

Giải pháp mới để xây dựng một hệ thống giao thông tích hợp: Hiện nay, tình trạng ùn tắc giao thông đô thị đã trở thành vấn đề thường trực, đặc biệt nghiêm trọng tại các khu vực kinh tế phát triển và các đô thị lớn. Trước thực trạng đó, việc phát triển hệ thống hàng không đô thị tầm thấp, sử dụng eVTOL có thể là hướng đi mới để giảm tải áp lực cho hệ thống giao thông mặt đất.

Dù còn nhiều thách thức, kinh tế tầm thấp ở Trung Quốc vẫn được đánh giá là giàu tiềm năng. Nhờ tiến bộ công nghệ, hoàn thiện chính sách và sự trưởng thành không ngừng của thị trường, lĩnh vực này được kỳ vọng sẽ tạo ra những đột phá trong tương lai gần./.

Tuấn Dũng/Phòng Quốc tế-Đối ngoại