Giảm thất thoát sau thu hoạch ở Đồng bằng sông Cửu Long: Cần cú hích từ khoa học công nghệ

Mỗi mùa gặt, Đồng bằng sông Cửu Long lại rộn ràng với những cánh đồng vàng óng và tiếng máy gặt vang xa. Thế nhưng, phía sau niềm vui thu hoạch là nỗi lo thường trực: hàng triệu tấn lúa bị hao hụt, chất lượng gạo giảm sút chỉ vì thiếu công nghệ sấy và bảo quản hiện đại. Thất thoát sau thu hoạch không chỉ làm mất đi thành quả lao động của người nông dân, mà còn kìm hãm giá trị hạt gạo Việt trên thị trường quốc tế.

Thực trạng thất thoát: Con số biết nói, nỗi lo hiện hữu

Đây cũng là thực tế mà nhiều chuyên gia và doanh nhân trong ngành nông nghiệp đã nhiều lần lên tiếng. Với vai trò đứng đầu một doanh nghiệp lớn nhiều năm đồng hành cùng nông dân, ông Trương Sỹ Bá, Chủ tịch Tập đoàn Tân Long, phân tích rõ nguyên nhân dẫn tới tình trạng thất thoát đáng báo động này:

Ông Trương Sỹ Bá Chủ tịch Tập đoàn Tân Long: "Hiện nay, mức thất thoát sau thu hoạch ở Đồng bằng sông Cửu Long rất lớn. Theo thống kê của Bộ, tỷ lệ thất thoát sau thu hoạch dao động từ 15%, thậm chí lên tới 30%. Nguyên nhân chính là do năng lực đầu tư vào khâu sấy, trữ, bảo quản sau thu hoạch còn rất thiếu và yếu. Vào thời điểm cao trào thu hoạch vụ đông xuân hoặc các vụ lúa khác, công suất sấy không đáp ứng đủ nhu cầu, dẫn đến việc lúa tươi sau khi gặt không được sấy kịp thời, làm giá bị rớt do chất lượng giảm."

Công nghệ sấy – Chìa khóa giữ chất lượng và giá trị gạo Việt

Giải pháp căn cơ nhất để giảm thất thoát sau thu hoạch, theo ông Trương Sỹ Bá vẫn là đầu tư mạnh mẽ vào khoa học công nghệ, từ khâu giống, canh tác đến thu hoạch, bảo quản và chế biến. Trong đó, công nghệ sấy hiện đại giữ vai trò then chốt, giúp duy trì chất lượng gạo, giảm tỷ lệ gãy vỡ và nâng cao giá trị xuất khẩu.

Tuy nhiên, để hiện thực hóa giải pháp này không hề đơn giản. Việc phát triển hệ thống sấy, bảo quản, chế biến sau thu hoạch không chỉ là câu chuyện của các doanh nghiệp lớn, mà cần có sự tham gia của hợp tác xã, tổ hợp tác và cả nông hộ quy mô lớn. Thực tế, phần lớn các đối tượng này vẫn gặp khó khăn trong tiếp cận vốn tín dụng ưu đãi do thiếu tài sản thế chấp hoặc phương án kinh doanh khả thi.

Rào cản vốn và bài toán đầu tư cho hộ nông dân, hợp tác xã

Ông Trương Sỹ Bá Chủ tịch Tập đoàn Tân Long: "Để đầu tư vào nông nghiệp, đặc biệt là đầu tư công nghệ hiện đại, thì với mức lãi suất 8-10% hiện nay thực sự là một thách thức rất lớn. Khi chúng tôi đầu tư vào nông nghiệp, biên lợi nhuận margin cũng rất thấp. Vì vậy, chúng tôi mong muốn Chính phủ xem xét có mức lãi suất ưu đãi hơn cho lĩnh vực nông nghiệp, đặc biệt ưu tiên các khoản đầu tư vào cơ sở hạ tầng và công nghệ hiện đại phục vụ sản xuất, chế biến và bảo quản sau thu hoạch, qua đó góp phần giảm thất thoát lúa gạo cũng như giảm chi phí vật tư đầu vào cho bà con nông dân."

Đồng bộ giải pháp: Nhà nước, doanh nghiệp và nông dân cùng hành động

Giảm thất thoát sau thu hoạch không chỉ là vấn đề kỹ thuật, mà là bài toán kinh tế và chính sách. Để giải quyết tận gốc, cần có sự phối hợp đồng bộ giữa Nhà nước, doanh nghiệp và nông dân. Trong đó, Nhà nước cần tạo "cú hích" bằng chính sách tín dụng ưu đãi, hỗ trợ doanh nghiệp và hợp tác xã đầu tư công nghệ, cùng với các chương trình khuyến công, khuyến nông, khuyến khích ứng dụng khoa học công nghệ vào từng khâu sản xuất.

Chỉ khi đó, Việt Nam mới thực sự khẳng định được vị thế không chỉ là quốc gia xuất khẩu gạo hàng đầu, mà còn là cường quốc gạo chất lượng cao trên bản đồ nông nghiệp thế giới.