'Dòng chảy' văn hóa dân tộc vẫn lặng lẽ, bền bỉ truyền qua từng thế hệ

(Chinhphu.vn) - Nhiều hoạt động thiết thực để gìn giữ và phát huy văn hóa dân tộc, như bảo tồn cồng chiêng Tây Nguyên ở Gia Lai hay giao lưu dân ca ở Lạng Sơn. Những hoạt động này không chỉ giúp giáo dục truyền thống mà còn khơi dậy niềm tự hào và ý thức bảo vệ bản sắc văn hóa trong cộng đồng, đặc biệt là giới trẻ.

Bảo tồn 'tiếng chiêng hồn núi'

20 giờ tối, Nhà sinh hoạt cộng đồng làng Goòng, xã Ia Púch, tỉnh Gia Lai vẫn vang lên nhịp cồng chiêng rộn rã, hòa vào màn đêm huyền bí của đại ngàn Tây Nguyên. Những âm thanh ngân dài ấy phát ra từ buổi sinh hoạt của Câu lạc bộ Cồng chiêng thanh thiếu niên xã Ia Púch, mô hình vừa ra đời từ tháng 10/2025, với sứ mệnh gìn giữ và lan tỏa nghệ thuật cồng chiêng, di sản văn hóa độc đáo của đồng bào bản địa.

Chia sẻ về hoạt động của câu lạc bộ, đại diện Đoàn TNCS Hồ Chí Minh xã Ia Púch cho biết: "Chúng tôi sẽ tiếp tục duy trì và phát triển mô hình này, tổ chức thêm các buổi giao lưu, biểu diễn cồng chiêng trong những dịp lễ hội lớn, nhằm làm phong phú đời sống văn hóa tinh thần của Nhân dân, đồng thời bảo tồn và lan tỏa 'tiếng chiêng hồn núi' – âm vang trường tồn của người Tây Nguyên".

Dưới sự hướng dẫn của những nghệ nhân kinh nghiệm, các em thanh niên hăng say thực hiện từng nhịp chiêng, từng động tác, tạo nên một không khí vui tươi, đầy nhiệt huyết. Không chỉ học cách chơi chiêng, các em còn được tiếp nhận những câu chuyện văn hóa sâu sắc, những bài học về sự gắn kết giữa âm thanh của chiêng và nhịp đập của đất trời Tây Nguyên.

Lan tỏa tình yêu với dân ca

Cuối tháng 11/2025, xã Hồng Phong, tỉnh Lạng Sơn vừa diễn ra sự kiện văn hóa đặc sắc khi UBND xã phối hợp cùng Hội Bảo tồn Dân ca tỉnh tổ chức chương trình Giao lưu Dân ca Chợ phiên 2025 tại chợ phiên Văn Mịch. Sự kiện thu hút gần 80 nghệ nhân, hội viên các câu lạc bộ dân ca, hát then, đàn tính cùng hơn 500 bà con Nhân dân tham gia, tạo nên một không khí sôi động và đậm đà bản sắc văn hóa dân tộc.

Mặc dù trải qua nhiều biến động của thời gian và xã hội, nhưng những làn điệu dân ca truyền thống của các dân tộc Tày, Nùng, Dao tại xã Hồng Phong vẫn được bảo tồn và phát huy mạnh mẽ. Mỗi tiết mục dân ca không chỉ là tiếng vọng của quá khứ mà còn là không gian âm nhạc sống động, gần gũi, chạm đến trái tim của người dân, khơi gợi ký ức về quê hương và những giá trị tinh thần sâu sắc.

NSƯT Phùng Văn Muộn, Chủ tịch Hội Bảo tồn Dân ca tỉnh Lạng Sơn, chia sẻ: "Chúng ta không chỉ bảo tồn mà còn cần lan tỏa tình yêu với dân ca, khơi dậy niềm tự hào về di sản văn hóa trong thế hệ trẻ".

Ông Nguyễn Trung Kiên, Bí thư Đảng uỷ xã Hồng Phong, cũng nhấn mạnh: "Trong thời kỳ đổi mới, việc kết hợp phát triển kinh tế với bảo tồn bản sắc dân tộc là điều thiết yếu. Các chương trình như Giao lưu Dân ca Chợ phiên không chỉ giúp các làn điệu như then, sli, lượn, đàn tính sống mãi trong cộng đồng mà còn tạo cơ hội cho thế hệ trẻ hiểu và tự hào về di sản văn hóa quê hương, từ đó gìn giữ và truyền lại cho mai sau".

'Giữ lửa' tiếng đàn Hà Nhì

"Được Đảng và Nhà nước quan tâm bảo tồn văn hóa dân tộc, tôi cảm thấy có trách nhiệm truyền dạy cho các con, các cháu những khúc hát dân ca, cách đánh đàn truyền thống của dân tộc, để phục vụ các lễ hội trong thôn". Đó là tâm sự đầy trách nhiệm và tự hào của ông Phù Gó Sư, nghệ nhân thôn Kin Chu Phìn 1, xã Mường Hum, tỉnh Lào Cai, khi chia sẻ về công việc gìn giữ và truyền dạy văn hóa dân tộc Hà Nhì cho thế hệ trẻ.

Với ông, mỗi khúc hát, mỗi tiếng đàn không chỉ là một phần không thể thiếu trong đời sống tinh thần, mà còn là cầu nối giữa quá khứ và tương lai, giữa các thế hệ. "Nếu chúng ta không bảo vệ và truyền dạy những giá trị này, chúng sẽ dần mất đi", ông tâm sự, ánh mắt tràn đầy quyết tâm và niềm tự hào về di sản văn hóa mà ông đang gìn giữ.

Anh Lý Gó Suy, một thanh niên trong thôn, cũng không giấu nổi niềm tự hào khi chia sẻ: "Mình là người dân tộc Hà Nhì, được các chú các bác dạy bảo, mình cảm thấy rất tự hào về văn hóa của dân tộc mình. Học được càng nhiều càng tốt".

Những lời chia sẻ của anh không chỉ phản ánh lòng yêu mến văn hóa dân tộc mà còn là sự khát khao học hỏi, gìn giữ những giá trị tinh hoa mà cha ông đã để lại.

Theo UBND xã Mường Hum, xã đã xác định việc bảo tồn văn hóa con người, các làng nghề truyền thống là một trong hai lĩnh vực đột phá của nhiệm kỳ 2025-2030. Đây không chỉ là chiến lược phát triển bền vững mà còn là cách để giữ gìn và phát huy những giá trị văn hóa độc đáo, tạo nền tảng cho sự phát triển của cộng đồng trong tương lai.

Không chỉ làm giàu tâm hồn mà còn trở thành nguồn lực cho các địa phương

Từ tiếng chiêng vọng giữa đại ngàn Gia Lai, những làn điệu then, sli, lượn ở chợ phiên Lạng Sơn đến tiếng đàn mộc mạc của người Hà Nhì ở Mường Hum, có thể thấy "dòng chảy" văn hóa dân tộc vẫn đang lặng lẽ, bền bỉ truyền qua từng thế hệ.

Trong bước đi mới của sự phát triển, những giá trị ấy không chỉ làm giàu tâm hồn mà còn trở thành nguồn lực để các địa phương xây dựng du lịch cộng đồng bền vững, thúc đẩy kinh tế và đưa vẻ đẹp văn hóa Việt Nam lan tỏa rộng hơn.

Sơn Hào