Để đấu giá đất trở lại ‘quỹ đạo’ phát triển bình thường

Thời gian qua, tại một số địa phương đã xảy ra hiện tượng đấu giá đất với giá trúng đấu giá cao bất thường, gấp hàng chục lần so với giá khởi điểm. Trong đó, có vụ đã hoàn tất mua bán đất đấu giá và cũng không ít vụ người trúng đã "quay xe" bỏ cọc. Việc này không chỉ làm tăng giá đất và nhà ở một cách bất thường, tạo ra bong bóng bất động sản, mà còn hạn chế khả năng tiếp cận nhà ở của những người có nhu cầu thực. Trước thực trạng này, ông Đào Trung Chính, Cục trưởng Cục Quy hoạch và Phát triển tài nguyên đất, Bộ Tài nguyên và Môi trường đã có những chia sẻ.

"Lo ngại liên quan đến vấn đề về đấu giá, tôi cũng xin báo cáo là đừng có lo ngại quá. Thứ nhất, Luật đất đai 2024 đã có những quy định rất mới, rất mở. Trước đây theo Luật Đất đai 2013, người dân khi có nhu cầu đất ở là phải tham gia đấu giá. Thì lần này, chúng ta quy định là không phải đấu giá. Điều 124 của Luật Đất đai có nêu những trường hợp không phải đấu giá. Đó là cá nhân thường trú tại xã mà không có đất ở, chưa được nhà nước giao đất ở lần nào và cũng chưa được hưởng chính sách hỗ trợ về nhà ở lần nào. Thì lần này là giao chỉ định, không có đấu giá. Cái này là luật rất mới nên các địa phương chắc cũng chưa triển khai được việc này bởi vì phải theo quy hoạch. Các địa phương sẽ phải điều chỉnh quy hoạch để giải quyết nhu cầu về đất ở cho người dân".

Có thể hiểu, nhu cầu về đất ở cho người dân sẽ được bảo đảm theo những quy định mới trong Luật Đất đai 2024. Tuy nhiên, để khắc phục triệt để tình trạng bất cập, "thổi giá" đất trong đấu giá để trục lợi, Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Đỗ Đức Duy đã nêu một số nhiệm vụ, giải pháp cứng rắn để chấn chỉnh.

"Trước hết là yêu cầu các địa phương thực hiện nghiêm các quy định của Luật Đấu giá tài sản nhà nước, Luật Giá, Luật Đất đai 2024. Thứ hai là phải công khai, minh bạch quy hoạch kế hoạch sử dụng đất, quy hoạch xây dựng, quy hoạch đô thị tại các khu vực tiến hành đấu giá đất đối với các quỹ đất. Thứ ba là điều chỉnh hợp lý giá đất trong bảng giá đất, làm cơ sở để tính giá khởi điểm khi thực hiện đấu giá đất tại các quỹ đất. Vừa qua, một số địa phương đầu tư đồng bộ về hạ tầng kỹ thuật nhưng vẫn lấy giá đất như khi chưa có đầu tư về hạ tầng để làm giá khởi điểm. Dẫn đến là giá khởi điểm với giá trúng đấu giá có khoảng cách rất lớn. Thứ tư là các địa phương cần tăng cường các biện pháp để bảo đảm nguồn cung về đất ở, nhà ở phù hợp với nhu cầu của đại đa số người dân".

Cũng theo Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường, trong quy chế đấu giá có thể quy định rút ngắn thời gian phải nộp tiền trúng đấu giá, đồng thời bổ sung quy định công khai các trường hợp trúng giá cao nhưng bỏ cọc nhằm hạn chế trường hợp lợi dụng đấu giá để trục lợi. Ngoài ra, chúng ta phải tăng cường thanh tra, kiểm tra và xử lý nghiêm các tổ chức cá nhân có vi phạm pháp luật trong hoạt động đấu giá quyền sử dụng đất. Nếu thực hiện đồng bộ các giải pháp này, việc đấu giá đất sẽ trở lại "quỹ đạo" phát triển bình thường.